تغيير ديپلماسی آمريکا در سوريه؛ ورود موشک های زمين به هوا

 تشکيل «گروه کار مشترک» آمريکا و ترکيه، که خبر آن طی مصاحبه مطبوعاتی روز يکشنبه هيلاری کلينتون و احمد داوود اغلو در آنکارا اعلام شد، مقدمه فعال تر شدن نقش مستقيم واشنگتن در بحران سوريه و دور زدن تدريجی شورای امنيت در رابطه با رژيم اسد است. ترکيه، اسرائيل و اردن، پيشتر نگرانی های خود نسبت به مخاطرات طولانی شدن جنگ و ضرورت اعمال منطقه ممنوع پرواز بر فراز سوريه را با واشنگتن در ميان گذاشته اند.

وزير خارجه آمريکا که طی اقامت دو روزه در آنکارا، علاوه بر گفتگو با همتای ترک خود، با نخست وزير و رييس جمهور آن کشور نيز ديدارهای جداگانه داشت، در پايان سفر از آمادگی واشنگتن برای همکاری های نزديک با ترکيه بمنظور کاهش نگرانی های آن کشور در قبال جنگ داخلی سوريه خبر داد.

خطر های ناشی از ايجاد خلاء قدرت بعد از سقوط اسد، تلاش گروه های تروريستی از جمله القاعده برای بهره برداری از وضعيت بحرانی در سوريه، و بخصوص ايجاد آمادگی برای مقابله با خطر بکار گرفتن احتمالی سلاحهای شيميايی و ميکربی در جريان جنگ جاری، از جمله نگرانی های اصلی کشور های همسايه سوريه بشمار ميروند.

منطقه ممنوع پرواز

بعد از گشوده شدن جبهه جنگ در حلب و تلاش «ارتش آزاد سوريه» برای ايجاد منطقه امن در شمال و ايجاد راه ارتباطی امن با ترکيه، نيرو ها اسد که حفظ دمشق را اولويت شماره يک خود ميدانستند، ضمن انتقال نيرو های بيشتر به اطراف حلب، استفاده از هليکوپتر و هواپيما های جنگی عليه شورشيان مسلح را افزايش دادند.

نگرانی های ناشی از امکان افزايش تلفات انسانی و تخريب بيشتر شهر ها، و همچنين امکان عقب رانده شدن شورشيان از مواضع بدست آماده، در نتيجه حملات هوايی ارتش اسد، موضوع اعلام و اعمال منطقه ممنوع پرواز بر فراز بعضی از شهر های شمالی سوريه را مطرح ساخت.
اجرای منطقه ممنوع پرواز مستلزم استقرار سيستمهای رادار، دفاع موشکی و همچنين هواپيماهای رهگير نظامی است. اين ظرفيت ها سال گذشته در ليبی بعد از تصويب پيشنهاد مربوط در شورای امنيت مورد استفاده قرار گرفت.

در مورد سوريه تاکنون شورای امنيت به دليل مقاومت های روسيه و چين به هماهنگی لازم دست نيافته و دولت آمريکا نيز به دليل پرهيز از داخل شدن مستقيم در يک جنگ تازه در خاورميانه، با در نظر گرفتن ملاحظات انتخاباتی سال جاری، نسبت به آن بی علاقه بوده است.

موشک استينگر-سلاح شيميايی

اشاره جهاد المقدسی سخنگوی وزارت خارجه دولت اسد در ماه ژوئيه مبنی بر اينکه : «از سلاح شيميايی در جنگ داخلی عليه مردم سوريه استفاده نخواهد شد» تلويحاً وجود سلاحهای شيميايی در آن کشور را تائيد ميکرد-سوريه ( مانند مصر) به تلافی عدم پيوستن اسرائيل به پيمان ممنوعيت استفاده از سلاحهای شيميايی، ( پيمان سال ۱۹۶۸ و ۱۹۹۲ و اصلاحيه سال ۱۹۹۷ ) از پيوستن به اين معاهده تاکنون خودداری کرده است.

المقدسی در ضمن تهديد کرده بود که «سلاحهای شيميايی در جنگ عليه کشور های خارجی مورد استفاده قرار خواهند گرفت.»

طی دو هفته گذشته گزارش های تائيد نشده ای از داخل و خارج سوريه داير بر قرار گرفتن موشکهای شانه حمل ضد هوايی استينگر در اختيار نيرو های ارتش آزاد سوريه انتشار يافت.

موشکهای استينگر که در گذشته در افغانستان و عراق مورد استفاده قرار گرفته، اگرچه ابزار نظامی تاکتيکی محسوب ميشوند، در عين حال در استفاده عليه هليکوپتر های نظامی، و حتی هواپيما نيز وسيله موثری است.

ماه گذشته ابتدا نيرو های حامی اسد از دست يافته به يک انبار مهمات شورشيان در اطراف حلب و کشف موشک استينگر در آن خبر دادند. چند روز بعد شبکه تلويزيونی ان بی سی آمريکا نيز گزارش مربوط به ارسال موشک های زمين به هوا از طريق ترکيه به سوريه را انتشار داد.

منابع خبری اسرائيلی هم بعد از منابع خبری ايران ( پرس تی وی ) روز ۹ ماه اوت ورود استينگر به سوريه را تائيد کردند، در حاليکه ترکيه و آمريکا تاکنون از تکذيب اين خبر خودداری ورزيده اند.

ورود استينگر به جبهه جنگ داخلی سوريه اگر چه به اهميت اعمال منطقه ممنوع پرواز بر فراز سوريه نيست، در عين حال دست شورشيان در جنگ عليه نيرو های اسد را تقويت خواهد کرد.

نگرانی همسايگان سوريه، امکان استفاده احتمالی اسد از سلاحهای شيميايی در جنگ، به بهانه مقابله با نيروی های خارجی است. بعلاوه، دولت اسد طی چند روز گذشته شورشيان ضد دولتی را به در اختيار گرفتن سلاحهای شيميايی متهم ساخته است.

فعال شدن آمريکا

طی ۱۷ ماه گذشته و آغاز اعتراضهای عمومی عليه رژيم اسد بيش از ۲۱۰۰۰ نفر از مردم سوريه جان خود را از دست داده، و ۱.۵ ميليون نفر از مسکنهای خود جابجا شده اند. دهها هزار نفر سوری در اردوگاههای مناطق مرزی پناه گرفته اند و شيعيان سوريه ( و مهاجرين عراقی) نيز در حال ترک آن کشور اند.

در صورت افزايش تلفات جنگ و سرعت گرفتن روند مهاجرت از سوريه و از خانه رانده شدن بيشتر مردم، دولت اوباما طی هفته های حساس مانده به انتخابات رييس جمهوری ماه نوامبر، بمنظور ايفای نقش موثر تر در جنگ داخلی سوريه و کمک به کاهش نگرانی های بشر دوستانه تحت فشار قرار خواهد گرفت.

در صورت بی اعتنايی به فشار های داخلی و خارجی نيز متهم به مماشات و تعلل در عرصه های خارجی خواهد شد.

در حاليکه در صورت سقوط رژيم اسد در دمشق پيش از انتخابات ماه نوامبر، بی ترديد موقعيت اوباما نزد رای دهندگان آمريکايی بهبود خواهد يافت.

سفر هيلاری کلينتون به آنکارا با اين انگيزه صورت گرفته که ضمن هماهنگ کردن همکاری های اعلام شده و اعلام نشده آمريکا و ترکيه در امور سوريه ( منجمله تشکيل کميسيون مشترک همکاری) و رفع نگرانی های فوری امنيتی دو کشور، که به نوبه خود در تل آويو و امان نيز بشدت احساس ميشوند، زمينه فعالتر شدن نقش آمريکا در مقابله با رژيم اسد، و کنترل اوضاع سوريه بعد از سقوط اسد را فراهم سازد.