مسابقه قیمت ارزهای خارجی در بازار ایران

در حالی که محمود بهمنی، رئیس کل بانک مرکزی ایران وضعیت ذخایر ارزی کشور را مطلوب توصیف کرده، قیمت انواع ارزهای عمده در بازار تهران دوباره افزایش یافت.

گزارشها نشان می دهد که بعد از تعطیلات عید فطر قیمت انواع ارز در حال افزایش بوده است و در آخرین روز هفته اکثر قیمت ارزهای عمده به رکوردهای تازه ای رسید.

بنابر گزارشها، هر دلار آمریکا دو هزار و ۱۶۲ تومان، هر یورو پول واحد اورپایی دو هزار و ۷۵۰ تومان و هر پوند بریتانیا نیز با قیمت سه هزار و ۴۳۰ تومان در بازار معامله شده است.

این در حالی است که روز سه شنبه، ۳۱ شهریور بعد از تعطیلات دو روزه عید فطر، دلار دو هزار و ۱۲۲ تومان، یورو دو هزار و ۶۲۵ تومان و پوند سه هزار و ۳۶۰ تومان معامله شده بود.
دامنه تغییر قیمت ارز از اوایل خرداد تا اوایل شهریور (به تومان)
ارزهای عمده اوایل خرداد اوایل شهریور میزان افزایش قیمت
دلار ۱۷۳۵ ۲۱۶۲ ۴۲۷
یورو ۲۲۲۰ ۲۷۵۰ ۵۳۰
پوند ۲۷۲۰ ۳۴۳۰ ۷۱۰

بیشترین افزایش قیمت در این سه روز مربوط به یورو بوده که در سه روز افزایش قیمتی حدود ۱۲۵ تومان داشت. بعد از یورو، پوند با حدود ۷۰ تومان در رتبه بعدی و دلار با حدود ۴۰ تومان افزایش قیمت در رتبه های بعد قرار داشتند.

همزمان در سه روز اخیر قیمت سکه طلا نیز بعد از ماه‌ها، دوباره به بالای ۸۰۰ هزار تومان رسید و در روز پنج شنبه دوم مرداد قیمت هر سکه بهار آزادی طرح قدیم ۸۲۸ هزار تومان، سکه بهار آزادی طرح جدید ۸۲۶ هزار تومان و نیم سکه ۴۱۳ هزار تومان در بازار معامله شد.

رشد سریع قیمت طلا و ارز در حالی است که محمود بهمنی، رئیس کل بانک مرکزی ایران در دیدار اعضای دولت با آیت الله علی خامنه ای، رهبر ایران گفته که “وضعیت ذخایر ارزی کشور بسیار خوب است.”

آقای بهمنی تاکید کرده که “با وجود فشارهای اقتصادی آمریکا و اروپا، سیستم بانکی با ابتکار و اقدامات خاص بسیاری از محدودیت ها را مدیریت کرده است.”

در یک سال گذشته بازارهای ارز و طلا در ایران دستخوش نوسان شدیدی بوده است ولی از دو ماه پیش بعد از شروع تحریم های اتحادیه اروپا و آمریکا علیه صنعت نفت و بانکداری ایران، روند تنزل ارزش پول ملی ایران سرعت گرفته و ریال بخش زیادی از ارزش خود را در برابر ارزهای معتبر از دست داده است.

تا پیش از اوایل خرداد زمانی که ایران آماده مذاکره با گروه پنج بعلاوه یک در بغداد بود، این خوش بینی پیش آمده بود که ممکن است طرفین به توافقی بر سر پرونده هسته ای دست پیدا کنند برای همین هم قیمت ها رو به کاهش گذاشت اما بعد خیلی زود همه چیز عوض شد و قیمت ها در مسیری صعودی قرار گرفت.

مقایسه قیمت ارزهای عمده در اوایل خرداد نشان می دهد که قیمت ها در فاصله سه ماه به شدت افزایش پیدا کرده است.

در اوایل خرداد درست در میانه مذاکرات وقتی مشخص شد که اختلاف ایران با گروه پنج بعلاوه یک فراتر از آن است که بتوان امیدی به توافق داشت، قیمت هر دلار که به کمتر از ۱۷۰۰ تومان سقوط کرده بود، دوباره افزایش یافت و به قیمت حدود ۱۷۳۵ تومان رسید.

در آن زمان یورو حدود دو هزار و ۲۲۰ تومان بود و پوند بریتانیا نیز در بازار حدود دو هزار و ۷۲۰ تومان معامله می شد.
فشار تحریم ها
نرخ دلار در ۳۰ سال گذ شته
سال قیمت (به تومان)
۱۳۶۰ ۲۷
۱۳۶۵ ۷۵
۱۳۷۰ ۱۴۰
۱۳۷۵ ۴۴۵
۱۳۸۰ ۷۹۰
۱۳۸۵ ۹۲۰
۱۳۹۰ ۱۷۸۰

در نتیجه تحریم های اخیر اتحادیه اروپا و آمریکا علیه برنامه های هسته ای جمهوری اسلامی، ایران با دشواری در فروش نفت و ارتباط بانکی با خارج از کشور مواجه شده است.

به گفته کارشناسان، در حالی که اقتصاد ایران طی دهه‌های اخیر به شدت به عواید نفتی وابسته شده، تحریم های فعلی نه تنها بر صادرات نفتی تاثیر گذاشته، بلکه دریافت ارز حاصل از صادرات را مختل کرده و هزینه واردات را نیز به شدت افزایش داده است.

بانک مرکزی ایران فروش ارز مسافری را به قیمت هر دلار ۱۲۲۶ تومان به جز برای مسافران زیارتی عراق حذف کرده و معتقد است که با این کار پنج میلیارد دلار صرفه جویی ارزی خواهد داشت.

اما تفاوت قیمت ارز مرجع بانک مرکزی یا همان ارز دولتی (دلار) با ارز آزاد اکنون حدود یک هزار تومان است و دولت می کوشد که با روش های مختلف فاصله قیمت‌ها را حذف کند اما اقدامات دولت و بانک مرکزی در این زمینه موفقیت آمیز نبوده است.

محدودیت های ارزی باعث افزایش افزایش قیمت کالاها در داخل شده است و دولت سعی دارد تا با اختصاص ارز دولتی برای کالاهای اساسی، کنترل بازار آشفته فعلی را تا حدودی در دست بگیرد.

از سوی دیگر نیز دولت تلاش می کند تا شهروندان را به خرید کالاهای داخلی تشویق کند بلکه از این طریق هم مشکلات تامین ارز مورد نیاز برای واردات کالاهای ضروری برطرف شود و هم بازار کالاهای داخلی که با مشکل فروش مواجه است، رونق بگیرد.

با این همه، کارشناسان اقتصادی می گویند که تلاش دولت و بانک مرکزی نتیجه عکس داده است و مقامات دولتی با اعلام تصمیمات لحظه ای به بازار شوک وارد کرده و به جای این که آبی بر آتش شعله ور بازار ارز بریزند، بر آن نفت ریخته و به گرانی بیشتر دامن زده اند.